• Rassen nu in kaart, 23 rasgroepen aan basis van de hond

Rassen nu in kaart, 23 rasgroepen aan basis van de hond

Leestijd
3 minuten
Tot nu toe gelezen

Rassen nu in kaart, 23 rasgroepen aan basis van de hond

wo, 04/26/2017 - 14:21

Er zijn honderden hondenrassen,  en er is geen werelddeel waar honden niet voorkomen. Al duizenden jaren is het zo dat waar de mens gaat, de hond gaat. En met honden is het zo, voor ieder wat wils, van enorme rassen als de Duitse Dog tot mini-rassen als de Dwergteckel of Chihuahua. Al vele malen is geprobeerd om hier –op genetisch niveau-  enig zicht op te krijgen. Heide Parker en haar collega’s is het nu voor het eerst gelukt om werkelijk een heel flink deel van al die honden op een genetische kaart te krijgen. De resultaten verschenen eerder deze week in Cell Magazine.

Heidi Parker en Elaine Ostrander zijn beide genetici bij het Nationaal Onderzoeksinstituut voor het Menselijk Genoom in Bethesda, Maryland. 20 Jaar lang bezochten ze, samen met collega’s hondenshows, schreven hondenliefhebbers aan en verzamelden wereldwijd alle hulp die ze konden gebruiken. En zo kregen ze overal ter wereld DNA-monsters van honden. Soms werden ook al eerder verzamelde gegevens gebruikt. Ze waren niet geïnteresseerd in het bepalen hoe en wanneer honden werden gedomesticeerd (een andere controverse die nog steeds loopt), maar hoe alle rassen zich hebben ontwikkeld. Hun steekproef bevat nu 1346 honden die in totaal 161 rassen vertegenwoordigen, feitelijk nog niet een kwart van alle hondenrassen, maar toch al een enorme prestatie. In alle monsters vergeleken ze de verschillen op 150.000 plekken op het genoom van elke hond, en zo bouwden ze een stamboom. Een indrukwekkende prestatie.

genetische kaart compleet
De genetische kaart (klik voor grote afbeelding)

Nadat honden tot huisdieren werden gemaakt, waarschijnlijk tussen 15.000 en 30.000 jaar geleden, kozen mensen de beste jagers, huisbewakers en herders als hun beste dierlijke medewerkers, afhankelijk van hun behoeften. Er kwamen honden voor de oorlog, voor knuffelen, voor bont en vlees, als gezelschapshond etc. Vandaag de dag zijn er 600 of meer rassen, met ruim 400 erkend door de FCI,, elk met specifieke eigenschappen en gedrag. Velen zijn de afgelopen 200 jaar pas ontstaan. Sommige studies hebben de genetica van een relatief klein aantal rassen gedefinieerd, maar er is niet genoeg om te laten zien hoe en wanneer de meeste tot stand kwamen. De hele periode tussen de domesticatie en het heden is een zwart gat.

De DNA-analyse van Ostrander en Parker (zie afbeelding, klik hier voor grote versie) helpt om in ieder geval de 161 rassen in grotere groepen op te delen, herkenbaar aan de kleur. De grotere groepen zijn gebaseerd op hun oorspronkelijke voorouders.


Lees ook: Rashondenpopulaties genetisch in beeld gebracht


genenoverlapping in enkele rassen
Genenoverlapping in enkele rassen, klik voor grote afbeelding

Bijna alle rassen vallen in 23 grotere groepen welke een soort van tak van de stamboom vormen, clades of ook wel klades genoemd. Alhoewel de clades gebaseerd zijn op een gemeenschappelijke voorouder, brengt het in dit onderzoek ook wel rastypen samen, boxers, buldoggen en boston terriërs zijn bijvoorbeeld –allemaal gefokt op hun specifieke kracht-  één clade of tak. Terwijl herders als schapenhonden, Corgis en Collies in een andere clade vallen; En jagers als Retrievers, spaniels en setters vallen in een derde. Het groeperen van verschillende rassen die specifieke taken delen, suggereert dat oude fokkers waarschijnlijk honden voor specifieke doeleinden hebben gefokt, specifiek kiezend voor diegene die het meeste talent vertoonden voor een specifieke taak. In de afgelopen 200 jaar, zijn mensen begonnen de grotere groepen weer onder te verdelen in rassen.

Maar de gegevens tonen ook aan hoe sommige rassen hebben geholpen om anderen te creëren, omdat ze DNA delen met meerdere takken of clades. Als een van de vroegste kleine hondenrassen is de mopshond al vanaf de late middeleeuwen meegebracht uit China en gekruist met andere rassen om kleinere honden te krijgen. Mopshond-DNA zit dus in heel veel kleine (toy)rassen, zoals in Europa in de Griffon, in Azië in andere kleine rassen. Maar er kwamen meer verassingen voor, de Duitse Herder, meegenomen vanuit Europa naar de VS en andere delen van Amerika  blijkt veel genen te delen met de Peruaanse Naakthond. Terwijl deze verder vooral het DNA heeft van de New World Dog, een heel oud oerras dat ooit met de mens mee de Beringstraat van Azië naar Amerika overstak, vele 10.000 jaren geleden.

Het kennis hebben van deze takken, clades kan dierenartsen en de wetenschap helpen om te begrijpen waarom bepaalde genetische aandoeningen die optreden in ogenschijnlijk heel verschillende rassen mogelijk toch een gezamenlijke voorouder hebben. Bijvoorbeeld de “Collie Eye Anomalie”, een oogziekte welke bij Border Collies optreed komt ook voor bij de Australian Shepherd en de Nova Scotia Duck Tolling Retriever. Maar de genetische analyse laat zien dat deze Retriever ofwel Collie of Australische herder-voorouders heeft die het defecte gen kunnen hebben doorgegeven.

Met de nu in kaart gebrachte 150.000 genomen, is een begin gemaakt. Er zijn vele miljoenen basisparen die nog vergeleken kunnen worden. Maar uiteindelijk zullen we zo een genetische kaart krijgen van alle honden, en hun oorsprong en afkomst beter leren begrijpen.

Bij de kopfoto:  Vertegenwoordigers van de 23 rassen. Een powerpoint-presentatie van dit onderzoek staat hier.

bron

Genomic Analyses Reveal the Influence of Geographic Origin, Migration, and Hybr…