Tekenbeetziektes: babesiose

Dit wordt verklaard uit het feit dat er veel verschillende soorten babesia parasieten zijn. De meeste honden worden ziek van het type Babesia Canis Canis, dit is tevens de meest voorkomende soort. Babesiose bij mensen wordt veroorzaakt door een aantal verschillende types, waaronder Babesia Di-vergens en Babesia Bovis. De overdracht van babesiose van hond op hond gaat helaas wel een stuk gemakkelijker. De parasiet huisvest zich in de bloedbaan, waardoor honden geïnfecteerd kunnen raken na een hondenbeet of een bloedtransfusie, maar een drachtige teef kan de ziekte ook overbrengen op haar pups.

Het slechts nieuws aan deze ziekte is dat de symptomen ernstig en potentieel dodelijk zijn

Het slechts nieuws aan deze ziekte is dat de symptomen ernstig en potentieel dodelijk zijn. Het goede nieuws is echter dat er een behandeling mogelijk is, en deze vaak succesvol is. De ziekte manifesteert zich doordat de babesiaparasiet zich nestelt in de rode bloedcellen die als gevolg daarvan vernietigd worden. Zonder behandeling breidt dit probleem zich steeds meer uit met als gevolg dat de hond een tekort aan rode bloedcellen oploopt. Rode bloedcellen zijn nodig voor het transporteren van voedingsstoffen maar ook zuurstof door het lichaam. Hierdoor verzwakken alle organen van de hond en loopt hij soms ernstige bloedarmoede op. De symptomen horen dan ook bij orgaanfalen: koorts, lusteloosheid, verminderde eetlust, algehele malaise en soms maagdarmklachten en cognitieve problemen. De hartslag kan verhoogd zijn en de afbraak van rode bloedcellen is vaak terug te zien in rood- tot bruingekleurde urine.

Bij deze symptomen is het raadzaam om de dierenarts te vragen om de hond te onderzoeken op babesiose. Hiervoor zijn verschillende technieken en een combinatie van deze tests geven misschien nog wel het meest betrouwbare beeld. Allereerst is de parasiet te zien onder de microscoop, hiervoor moeten rode bloedcellen bekeken worden onder de microscoop. In het beginstadium van de ziekte kan het moeilijk zijn om de babesiaparasiet te vinden omdat er dan ook nog veel onaangetaste rode bloedcellen in het lichaam zijn. Via een PCR test of een antilichamentest kan ook worden vastgesteld of de hond ooit in aanraking is geweest met de parasiet. Het nadeel van een antilichamentest is dat het ook oude infecties aangeeft. Het is niet ondenkbaar dat een gezonde hond een babesia-infectie doormaakt zonder hier daadwerkelijk ziek van te worden. Dan kunnen de later ontstane symptomen alsnog een andere oorzaak hebben terwijl de antilichamentest een positief resultaat geeft op babesiose.

Omdat tijdig behandelen van groot belang is bij de kans op genezing kiezen dierenartsen er soms voor om de behandeling al te starten bij het vermoeden van babesiose in plaats van het afwachten van de onderzoeksresultaten. De behandeling is onprettig voor de hond, maar vaak wel effectief. Twee injecties imidocarb, met een wachttijd van twee weken tussen beide, behandelen de hond effectief tegen de parasiet. Imidocarb kan bijwerkingen veroorzaken bij de hond, waaronder benauwdheid, misselijkheid en diarree. Als de ziekte al vergevorderd is kan het soms nodig zijn om de hond een bloedtransfusie te laten ondergaan.

Lees ook: Dit zijn de beste middelen tegen teken!

Babesiose in Nederland?

Hoewel de kans op babesiose nog steeds het grootst is in de zuidelijke landen van Europa, is het niet ondenkbaar dat honden in Nederland besmet raken met de parasiet. Dit heeft verschillende oorzaken. Allereerst is het reizen van een honden van en naar deze landen een bron een belangrijke factor. Babesiose kan worden opgelopen tijdens een vakantie naar een land aan de middellandse zee, maar ook honden die ook deze landen worden geadopteerd en naar Nederland verhuizen kunnen de ziekte bij zich dragen. Door de incubatietijd van 10-20 dagen is het mogelijk dat een op dat moment gezond ogende hond later toch ziek wordt, of de ziekte bij zich draagt zonder zelf symptomen te krijgen. Hij kan dan wel andere honden besmetten met de babesia parasiet.

Maar honden zijn niet de enige besmettingsbron voor babesiose. Deze tekenziekte wordt overgebracht door een specifieke tekensoort, de Dermacentor Reticularis. Voorheen kwam deze soort alleen in zuidelijke landen voor omdat hij gedijt bij een zacht klimaat met een relatief hoge luchtvochtigheid, maar met de huidige zachte winters en warme zomers maakt ook deze teek z’n opmars naar ons land. In 2005 werd de Dermacentor Reticularis teek voor het eerst aangetroffen in Nederland en hoewel hij nog steeds een stuk zeldzamer is dan de Ixodus Ricinus teek (schapenteek) die we hier al veel langer kenden, is het niet onmogelijk om in Nederland gebeten te worden met de teek die babesiose bij zich kan dragen. In 2016 meldden Britse dierenartsen nog een uitbraak van babesiose in Essex, waar in korte tijd meerdere honden besmet raakten en zeker één hond overleed aan de ziekte. De Dermacentor Reticularis teek werd gevonden in een veld in Harlow, Essex en hoewel er maatregelen zijn genomen om honden uit het betreffende veld te houden, is het denkbaar dat de teek zich sindsdien ook heeft verspreid over andere delen van Engeland.

Voorkomen is beter dan genezen

Bovenstaande informatie geeft aan hoe belangrijk preventie is als het gaat om babesiose. Hiervoor zijn verschillende producten op de markt. Het spreekt voor zich dat honden die gaan reizen naar landen met een hoog risico op babesiose (landen rond de middellandse zee) preventief behandeld dienen te worden. Dit kan door middel van pipetten, tekenbanden of tabletten. Hierbij is het wel van belang om te kijken naar een product dat niet alleen teken doodt, maar ze ook weert. Het verschil hierin is dat een tekendodend product een tekenbeet niet voorkomt en de parasiet soms alsnog de kans geeft ziektes over te brengen. Met een tekenwerend middel wordt getracht te voorkomen dat de hond wordt gebeten door een teek, wat de kans op besmetting ook aanzienlijk kleiner maakt.

Met een tekenwerend middel wordt getracht te voorkomen dat de hond wordt gebeten door een teek, wat de kans op besmetting ook aanzienlijk kleiner maakt.

Een preventieve behandeling tegen babesiose wordt soms toegepast bij honden die naar een risicoland reizen. Dit gebeurt met het gangbare medicijn tegen babesiose: imidocarb. Deze behandeling is zo’n 4 weken werkzaam, maar ook bij de preventieve behandeling kan de hond last krijgen van de bijwerkingen van imidocarb. Behalve al deze hulpmiddelen blijft het belangrijkste advies om honden met regelmaat te controleren op de aanwezigheid van teken. De babesiaparasiet heeft ongeveer 1-3 dagen nodig om een hond te besmetten, het tijdig verwijderen van een teek kan dus veel problemen voorkomen. Ook is er een vaccinatie tegen babesiose beschikbaar, maar deze wordt maar weinig gebruikt vanwege de beperkte werkzaamheden. Bij het vaccin Pirodog krijgt de hond 2 injecties met een wachttijd van 3-4 weken waarna het dier afweer opbouwt tegen babesiose. Omdat er te veel verschillende soorten babesiose zijn kan een waterdichte bescherming met het vaccin niet gegarandeerd worden.

Een goede bescherming tegen tekenbeten voor honden die afreizen naar landen aan de middellandse zee is aan te raden, niet alleen vanwege het risico op babesiose maar ook één van de ander (tropische) tekenziekten die kunnen worden opgelopen. Voorbeelden hiervan zijn leishmania, ehrlichia en anaplasma.