• Gaat FairDog broodfok voorkomen?
  • Gaat FairDog broodfok voorkomen?
Leestijd
6 minuten
Tot nu toe gelezen

Gaat FairDog broodfok voorkomen?

Thu, 01/16/2020 - 17:51

In Nederland zijn ontzettend veel honden. Er wordt uitgegaan van 1,5 miljoen.
Jaarlijks overlijdt ca 10% en die worden vervangen. Dan kom je al snel op zo’n 150.000 honden, pup of volwassen, per jaar.
Waar komen die vandaan? En hoe weet je of het adres waar je een hond haalt, pup of volwassen, betrouwbaar is?

Deze vraag is al jaren een van de belangrijkste in de hondenfokkerij. Want hoe kan een gewone consument weten of het goed zit met de gezondheid? En met het welzijn?
Om daar wat meer zekerheid en duidelijkheid over te krijgen heeft nu een groep overkoepelende organisaties de handen ineen geslagen en in het initiatief FairDog gestart.
FairDog is een vertegenwoordiging van de hondensector en heeft zich ten doel gesteld de problemen, álle problemen, op het gebied van handel en fokkerij tot en met het verkoopmoment aan de consument, aan te pakken en op te lossen.

Het maakt eigenlijk niet uit of het gaat over rashonden of bastaardjes, slechte fokkerij is overal. De criteria waaraan hondenfokkers moeten voldoen omhoog krijgen én dat controleren en handhaven, dat is een uitdaging die zijn weerga niet kent.

Laten we eens kijken waar die 150.000 honden per jaar vandaan komen. De cijfers op een rij:

  • 36.000 honden hebben een stamboom
  • 15.000 honden komen van beroepsmatige kennelhouders
  • 15.000 “rescue-dogs”, oftewel buitenlandse zwerfhonden

Dat betekent dat er grofweg 66.000 honden worden aangeschaft waarvan niet duidelijk is waar ze vandaan komen. Een heel klein deel van die 66.000 pups komt uit nestjes die bij particulieren worden geboren.
Maar het grootste deel wordt illegaal Nederland ingebracht. Die pups komen met vrachtwagens, in kofferbakken en in busjes het land in, vaak met nauwelijks ingevulde entboekjes, illegale entboekjes, totaal geen entboekjes, slechte socialisatie. Ze komen uit enorme fokschuren waar de teefjes elke loopsheid weer gedekt worden en waar de pups veel te snel worden weggehaald zodat ze zo snel mogelijk kunnen worden geëxporteerd. Doordat Europa open grenzen heeft gaat dat veelal probleemloos.
Die pups worden aangeboden via marktplaats.nl en worden geplaatst bij grote “fokkers”, vaak bedrijven waar tientallen rassen te koop zijn en vrijwel alle soorten op voorraad zijn.

Dat zulke pups vaak ziek zijn zal niemand verbazen. Maar niet alleen in deze groep zijn problemen, die zijn er ook in de andere groepen. De consument ondertussen heeft geen flauw idee hoe het allemaal zit. Gemiddeld genomen verdiepen mensen zich niet in dingen tot ze ermee te maken hebben. En hoewel je zou verwachten dat mensen dan zoeken en controleren, leert de praktijk dat dat tegenvalt. Bovendien: hoe weet je of de gevonden informatie wel klopt?
Laten we eens kijken naar de respectievelijke problemen.

Stamboomhonden
Dat een hond een stamboom heeft geeft weliswaar garantie over zijn afstamming, maar niet over zijn gezondheid. Er gaat helaas regelmatig van alles fout door de gesloten stamboeken en de regelmatig te ver doorgevoerde selectie op uiterlijke kenmerken.

Honden van beroepsmatige kennelhouders
Hoewel de beroepsmatige kennelhouders aan eisen moeten voldoen zijn ze vaak erg grootschalig, en dat kan het lastig maken wat betreft een aantal eisen. Ook is lang niet altijd duidelijk hoe het zit met gezondheidscontroles van de ouderdieren, verwantschap van de ouderdieren en sociale begeleiding van de pups.

Rescue-dogs (buitenlandse zwerfhonden)
Het fenomeen “buitenlandertjes” heeft een enorme vlucht genomen. De laatste jaren schoten de diverse stichtingen als paddenstoelen uit de grond en overal bleken opeens heel veel zwerfhonden in nood te zijn. Deze stichtingen, waar over het algemeen geen controle op is, vangen de dieren in het land zelf op en vervoeren ze vervolgens naar diverse landen, waaronder Nederland. Los van de vraag of dat altijd aangenaam is voor deze dieren, die nooit een lijn, huis  of opsluiting in een woning hebben gekend, brengt dit vaak ook insleep van allerlei ziektes met zich mee.

broodfok

Illegale import
Pakweg 66.000 pups per jaar. De overgrote meerderheid hiervan komt uit fokschuren in (meestal) het buitenland.Voor de problemen die dat met zich meebrengt, zie hierboven. Veelal kloppen de vaccinaties niet of zijn ze helemaal niet gegeven, de pups gaan te vroeg bij hun moeder weg en een deel overleeft de reis niet. Als de dieren niet ziek zijn, zijn ze vaak onvoldoende gesocialiseerd en achter in ontwikkeling.

Het is duidelijk dat er heel wat te verbeteren valt en dat is alleen haalbaar als alle partijen samenwerken. Om die reden worden er criteria opgesteld die per 1 mei 2021 gereed zijn en een acceptabele ondergrens zullen vormen. Die criteria zijn er voor de consument en daarom moeten ze aan de volgende voorwaarden voldoen:

  • bruikbaar, begrijpelijk, betrouwbaar, betaalbaar;
  • gebaseerd op (wetenschappelijke) kennis en expertise;
  • controleerbaar, handhaafbaar, gedragen.

Er wordt gekeken naar schadelijke erfelijke kenmerken in uiterlijk, gezondheid en gedrag, welzijn van de teef rondom dracht en bevalling, welzijn van fokdieren waarmee niet meer gefokt wordt, waarborgen van genetische variatie in rashondenpopulaties, huisvesting en socialisatie, vakkennis bij fokkers alsmede controle op werkwijze en identiteit van de fokker, richtlijnen op veterinair gebied rondom fokkerij en richtlijnen rondom transport en quarantaine.

Dat is nogal wat en de informatie over wat men voor ogen heeft en hoe dat bereikt moet worden omvat een behoorlijke folder. Wat is de bedoeling?
Binnen FairDog zijn zes projecten uitgezet.

illegale fok

Kwaliteitscriteria voor de fokkerij

Gezondheid en welzijn in de fokkerij van alle honden, zowel rashonden als look-alikes en kruisingen, moet een niveau bereiken waarmee minimaal wordt voldaan aan het Besluit houders van dieren en op een aantal onderdelen zelfs een niveau hoger. Daarvoor zullen herkenbare criteria komen zodat de consument daarop kan selecteren. Die criteria omvatten gezondheidsproblemen, gedragsproblemen en foktechnische problemen door uiterlijke kenmerken, erfelijke ziekten en verlies van genetische diversiteit, maar ook onvoldoende welzijn voor de fokdieren en ontoereikende huisvesting.

Kwaliteitscriteria voor de adoptie van buitenlandse herplaatsers

Er zijn problemen in de particuliere import en in de bedrijfsmatige import, goeddeels te wijten aan de explosieve groei van de laatste jaren. Hierdoor is een wildgroei aan stichtingen met een enorme diversiteit in methodes ontstaan.
De problemen bestaan uit insleep van ziektes als babesia, leishmania, rabiës en brucellose, en uit gedragsproblemen door veranderde omgeving, culturele verschillen en onvoldoende socialisatie.
De transport brengt vaak gezondheidsrisico’s voor het dier mee en de snelle groei van deze lucratieve handel in buitenlandse herplaatsers heeft bovendien gezorgd voor een groei van malafide handel en illegale fokkerij.
De identificatie-systemen moeten derhalve beter sluitend worden en internationale samenwerking is vereist om zowel ter plaatse als tijdens het transport aan kwaliteitscriteria te kunnen voldoen. Ook dierenartsen worden betrokken omdat kennis van de niet-endemische (niet-voorkomend in Nederland) ziektes vaak nog tekort schiet.

Veilige handelsplaats voor de consument

De voorlichting over waar een consument een goede hond kan kopen is niet direct eenduidig. Er wordt heel veel verschillende informatie verschaft en het is daardoor vaak aan de consument in te schatten wat betrouwbaar is en wat niet.
Daardoor is het voor veel consumenten erg lastig te herkennen wat goed of fout is.
FairDog heeft als doelstelling per 1 september 2021 een online platform te realiseren waarop de diverse aanbodkanalen te vinden zijn, voorzien van kwaliteitskenmerk voor:

  • herplaatsers (adoptiehonden via stichtingen en honden uit het asiel);
  • honden vanuit de Nederlandse fokkerij, met of zonder stamboom;
  • honden uit het buitenland die gefokt zijn voor de Nederlandse markt en aan de kwaliteitscriteria voldoen;
  • praktische informatie en begeleiding die consumenten nodig hebben om te komen tot de verantwoorde aanschaf van een hond;
  • mogelijkheid tot het melden van malafide praktijken

Hier kan de consument ook terecht voor eventuele juridische stappen tegen foute handelaren of fokkers.

Stimuleren van bonafide aanbod

Er zijn te weinig pups. Dat klinkt misschien vreemd maar de realiteit is dat er meer vraag is dan aanbod. Door dat tekort bloeit de illegale handel als nooit tevoren. Dat is begrijpelijk: mensen vinden een wachttijd van maanden of soms jaren veel te lang.
Maar het wordt steeds lastiger een nest te fokken. Veel honden worden vroeg gecastreerd en mensen hebben vaak minder tijd. Bovendien ontbreekt het vaak aan de basiskennis en door regelgeving zijn veel mensen onzeker van wat er wel en niet kan.
Het faciliteren van kennis en kunde is dus een doelstelling, en daarnaast het stimuleren van bonafide fokkerij.
Heroverweging van de vaak vanzelfsprekende castratie door dierenartsen en opvangcentra is ook nodig.

 

Bestrijding van illegale en malafide import

Geschat wordt dat tussen de 25% en 50% van de geïmporteerde honden bijkomende problemen hebben. Vooral de insleep van ziektes is een probleem, daar het vaak ziektes betreft die andere honden maar ook mensen kunnen bedreigen.
Ook de socialisatie is een punt van aandacht.
Een van de grootste problemen is een sluitende identificatie en registratie van honden in Nederland én in de Europese Unie. Er is hierdoor geen mogelijkheid voor consumenten schade te verhalen op fokkers en handelaren.
De eerste stap hiervoor is de registratie en identificatie in Nederland op orde te krijgen.
Daarnaast is duidelijke voorlichting een belangrijk aandachtspunt.

Internationale samenwerking

Veel van de problemen in de fokkerij en handel van honden zijn internationaal. Daarom is er behoefte aan een internationale aanpak.
Vooral vanuit Zuid- en Oost-Europa is er een enorme export richting West-Europa en dat maakt dat niet alle problemen binnen Nederland kunnen worden opgelost.
De Noord- en West-Europese landen moeten dus een vergelijkbaar beleid gaan voeren om betere grip mogelijk te maken op zowel de puppyhandel als de problematiek met zwerfhonden.
Een internationaal beleid zoals in deze plannen omschreven zou ideaal zijn maar dat is niet zo simpel.

Plan FairDog spreekt, net als FairFok dat deed, ambities uit. Dat is begrijpelijk want de belangen zijn breed en Nederland kan van alles willen maar heeft te maken met een reeks aan andere landen. Daar spelen andere culturen en gewoontes en uiteraard ook andere belangen. FairDog werkt internationaal dus vooral aan het in beweging krijgen van zaken. Daarbij hoort het goede voorbeeld geven en vooral ook proberen de invloed van de handel in andere landen te verkleinen door te zorgen voor een groter aanbod in het eigen land.

Het zijn ambitieuze plannen, gemaakt door een groep organisaties waar zich niet de minsten onder bevinden. De Nederlandse dierenartsen vinden we er terug, maar ook Dier & Recht, de Raad van Beheer, een aantal opleidingsinstituten, Dibevo en de VBK (Vereniging van Beroepsmatige Kennelhouders). Voor alle partijen geldt dat er openheid van zaken moet komen, zowel van henzelf als van hun leden en aanhang.

Minister Carola Schouten is positief. Krachten bundelen is wat haar betreft de beste manier. We gaan zien wat de resultaten zullen zijn.

 

Het initiatief FairDog is een samenwerking van Citaverde College, Dibevo, Dier&Recht, Dierenbescherming, Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD), Raad van Beheer op Kynologisch Gebied in Nederland, Stray Animal Foundation Platform, Universiteit Utrecht, Hogeschool Van Hall Larenstein en Vereniging van Beroepsmatige Kennelhouders (VBK).