Allergie komt dus heel veel voor, en met 20% voedselallergie zijn dat heel veel honden, maar er zijn ook heel veel honden waarvan de eigenaar denkt dat de hond allergisch is, of zelfs de dierenarts. In de realiteit kan dat vaak meevallen, en bovendien, een voedselallergie is heel goed aan te tonen door middel van onderzoek. En dus moet je dat gewoon goed uitzoeken, meent Sinke.

Er is bovendien nog iets anders, namelijk het verschil tussen allergie en overgevoeligheid. "Bij een allergie weet je altijd precies welke reactie er in het lichaam plaatsvindt" vertelt Sinke. " We hebben dan te maken met een reactie op immunologisch gebied. Maar bij honden weten we eigenlijk niet precies wat er gebeurt, zeker niet vanaf het moment dat het allergeen, de stof waar de hond gevoelig voor is, binnenkomt in het lichaam via de darmwand." Dan gebeurt er iets met het immuunsysteem. En wat er hoort te gebeuren, eigenlijk een soort van ontstekingsreactie, dat bepaalt of we daadwerkelijk met een allergie te maken hebben. "Maar dat weten we dus bij honden eigenlijk niet, en daarom moet je eigenlijk spreken van voedselovergevoeligheid, omdat we het niet zeker weten."

Sinke legt uit dat je eigenlijk twee groepen honden hebt. De ene groep heeft eigenlijk meer voedselintolerantie, die krijgen maag- en darmklachten. Een beetje alsof je melk geeft aan volwassen honden en katten, daar krijgen ze diarree van omdat ze dergelijk voedsel gewoon niet kunnen afbreken. Dat is intolerantie. De andere groep is overgevoelig, dat geeft een andersoortige reactie. Dat kan ook diarree zijn, maar ook een huidreactie of een nog andersoortige reactie. Welke precies is nog niet goed uitgezocht. "Maar het heeft er wel alle schijn van dat het echt een allergie is, alleen heet het nog niet zo, en noemen we het dus voedselovergevoeligheid."

Voedselallergie ligt niet ver van allergie voor "omgevingsallergenen", stoffen in de lucht zoals bijvoorbeeld de welbekende pollen. Want ook honden kunnen daar overgevoelig voor zijn. "Het lijkt er ook steeds meer op dat het één systeem is dat aangesproken wordt, een bepaald systeem in het lichaam dat reageert. En of allergenen dan via de darmen of van buitenaf, via de huid binnenkomen, dat maakt eigenlijk niet zoveel uit" Daardoor dus zie je vaak dat er combinatieovergevoeligheid is, de hond is zowel gevoelig voor voedsel als voor iets in de omgeving. En dat zorgt er ook voor dat sommige honden ondanks een goed dieet toch nog 'ziek' blijven, het komt niet meer via de voeding, maar er zitten nog altijd bepaalde allergenen in de lucht. En dus werkt het dieet hooguit half. Het lastige is ook dat het niet om dezelfde allergenen gaat, maar om kruisreacties.

Bij voedselallergie - laten we het toch maar zo noemen - is wel goed onderzocht waar honden nu echt last van hebben. In bijna alle gevallen blijkt het te gaan om eiwitten, proteïnen, van dierlijke oorsprong. Zelfs bij graanachtige producten zoals soja en maïs zijn het de eiwitten die de allergische reactie veroorzaken. "Honden zijn gewoon niet gevoelig voor gluten, dus zaken als glutenvrij voer helpen echt niet" vertelt Sinke. "Rund en kip staan bovenaan, daar zijn honden meest allergisch voor. En dat krijg je via je darmen binnen. Maar ja, honden zijn dus ook gewoon allergisch voor boompollen. Bij mensen zijn kruisreacties al langer bekend, bijvoorbeeld mensen die allergisch zijn voor berkenpollen, die reageren ook vaak op appels. Of dat bij honden ook zo is, is nog niet met zekerheid te zeggen, maar het lijkt er wel op." En nee, honden zijn niet gevoelig voor kleur-,  geur- en smaakstoffen, tenzij met dierlijk eiwit, en ook niet voor allerhande E-nummers of gluten.

Zo hebben honden met een overgevoeligheid regelmatig jeuk in de bek, maar die jeuk komt ook voor als de hond al enige tijd niets gegeten heeft. En dat kunnen dan bijvoorbeeld die pollen zijn. Bovendien is jeuk in de bek moeilijk vast te stelen, want vragen kan niet. Dus je ziet het dan bijvoorbeeld aan heel droge, rode slijmvliezen. Sommige honden krabben ook aan de bek, zonder dat er bijvoorbeeld ontstekingen aan de lippen. Sommige honden gaan zelfs met de poot in de bek.

Hoe stel je een allergie nu goed vast bij een hond, hoe kan je het zeker weten. "Een eliminatiedieet is de enige manier" zegt Sinke "want bloed- en speekselonderzoek, wat laboratoria ook zeggen, is nooit betrouwbaar. Dat is jammer, het zou zo makkelijk zijn, even bloedonderzoek en je weet waar de hond gevoelig voor is, maar het is gewoon geld weggooien. Soms is het voor ons ook lastig, want dan komen mensen met een zwart-op-witte laboratoriumuitslag, en die is niks waard. Iemand heeft wel eens water en kunstharen naar een laboratorium, buiten Nederland, opgestuurd, en het lab vertelde precies waar 'de hond', oftewel het water, allergisch voor was. Dus nee, laboratoriumonderzoek, niet doen."

Wat laboratoria ook zeggen, bloed- en speekselonderzoek is nooit betrouwbaar

Een eliminatiedieet is een behoorlijk drastische ingreep, want gedurende acht weken mag je hond niets, maar dan ook niets anders eten dan één bepaald soort voer. Dus ook geen snoepjes, treats, hapjes van je bord, niets anders. "We deden dat vroeger veel met paardenvlees, maar dat werkt niet meer", vertelt Sinke. "Je kunt namelijk alleen een eliminatiedieet doen met voeding die de hond echt nog nooit gegeten heeft. En nooit is nooit. Maar we weten vaak niet precies weten wat er in voeding zit. Ook bij mensen bleek paardenvlees gewoon als rundvlees te worden verkocht uiteindelijk (het paardenvleesschandaal waarbij vleesgroothandel 'Willy Selten’ en vleeshandel 'Van Hattem Vlees' betrokken waren, Red.). Bij een eliminatiedieet gaat het erom wat je hond NIET eet. Acht weken lang geef je je hond niet waar hij allergisch voor zou kunnen zijn"  En honden -en mensen- kunnen niet allergisch zijn voor iets wat ze nog nooit gehad hebben, omdat het lichaam nog niet geleerd heeft daar een allergische reactie op te geven.

Er zijn twee manieren, een gehydroliseerd eiwit of een vreemd eiwit. Dat laatste is dus iets wat je hond nog nooit gegeten heeft. Mensen die barfen, vers voeren, moeten dan vaak uitwijken naar exotische producten zoals kangaroe, want paard, en ook struisvogel, zit al in veel "gewone" producten. Wie een kleine hond, en een groter budget, heeft, kan ook kwartel geven bijvoorbeeld. Je moet het dan wel echt zelf klaarmaken, want kant-en-klare Barf-producten bevatten, zeker als het om de compleet-voeding gaat, vaak een toevoeging met vitamines en mineralen. En juist die bevatten dan weer heel vaak rundermeel, dus toch weer de bekende proteïnen. Bovendien is het bij een allergie alles of niets, wie allergisch is voor rund is ook allergisch als er maar een heel klein beetje rund in zit. Wat er op de verpakking staat is lang niet altijd compleet, recent nog is er een onderzoek gepubliceerd dat liet zien dat er in de monovoeding toch ook weer rund, kip en varken zat, al stond dat niet vermeld. En dus weet je het gewoon niet zeker."

En dus kiest Sinke sinds een paar jaar voor de zogenaamde gehydroliseerde voeding. Het lichaam reageert niet allergisch als de lange dierlijke eiwitten in zo klein mogelijke stukken worden geknipt omdat het lichaam het allergeen moet "herkennen"als allergeen, en als je het eiwit in kleinere stukken hakt, herkent het lichaam dus die stof niet. Hoe kleiner hoe beter. Daar zijn een paar goede merken voor, maar de meest betrouwbare is Anti-allergenic van Royal Canin. "Die eiwitten zijn echt opgeknipt tot de kleinst mogelijke eenheid, het aminozuur. Bij andere voeders bleek nog altijd 10-20% van de honden toch allergisch te reageren. En als een hond het dus op de andere gehydroliseerde voeders niet goed deed, had je nog geen zekerheid."

Als je lichaam eerst een eiwit moet "herkennen", hoe ontstaat dan eigenlijk een allergie, een voedsel allergie? "Dat weet eigenlijk niemand. Er is een theorie die zegt dat allergenen eigenlijk te vroeg, op te jonge leeftijd, het lichaam binnenkomen en daarom nog niet door de zich ontwikkelende spijsvertering kunnen worden verwerkt. De darm is nog niet goed afgesloten en die rundereiwitten en zo die eigenlijk gewoon door de darm verteerd hadden moeten worden belanden dan op een verkeerde plek in het lichaam (deze oorzaak staat bekend als het "leaky gut syndrom", Red). Een andere theorie, eigenlijk meer plausibel, is de hygiëne-theorie, we zijn steeds hygiënischer geworden, dus honden, en mensen, groeien in steeds schonere omstandigheden op. En het immuunsysteem moet juist worden opgevoed, moet leren wat wel en niet kan. Als dat niet gebeurt, zo is de theorie, dan dwaalt het immuunsysteem de verkeerde kant op en reageert het op onschuldige allergenen." Bovendien is er zeer waarschijnlijk ook een genetische aanleg, maar die is wel goed aangetoond voor omgevingsallergenen, pollen, maar nog altijd niet voor voedselallergie.

Wat zijn nu eigenlijk de symptomen van voedselallergie? "Jeuk is eigenlijk het belangrijkste, maar er zijn twee duidelijke symptomen. Naast jeuk is ook roodheid een symptoom. Heeft een hond jeuk, en zijn parasieten uitgesloten, dan kun je aan een allergie gaan denken." En vervolgens ga je dat onderzoeken. Ontstekingen en zogeheten hotspots zijn meer secundair, die ontstaan ten gevolge van de jeuk en het krabben."

En dan heeft je hond voedselallergie. De rest van zijn leven op een eliminatiedieet? "Nee, dat is absoluut niet nodig. Een eliminatiedieet is een testdieet. Het mag wel, maar het is natuurlijk erg prijzig. Na de acht weken gaan we juist weer provoceren, dus de hond gewoon zijn oude voer en snoepjes geven." Op die manier wordt er gekeken of het wegblijven van de allergie ook echt aan de voeding lag. Zou de hond bijvoorbeeld allergisch zijn voor bepaalde pollen, zijn die -gelet op de bloeitijd van bomen- vaak na acht weken wel weg. Krijgt de hond zijn oude voer en keert de allergie niet terug, was de voeding dus niet de oorzaak. "Een belangrijke stap, die te vaak wordt overgeslagen, waardoor je dus de mist kunt ingaan."

En dan kun je gaan kijken waar je hond allergisch voor is. Door één voor één dingen toe te voegen. eerst rund, binnen enkele dagen zie je al of dat de boosdoener is, dan kip, en zo door. En dan kom je erachter wat het zou kunnen zijn. Het lastige is wel dat een hond vaak voor meer dan één soort eiwit gevoelig is, zodat je dan dus heel veel dingen moet uitproberen. Iets praktischer is het om te kijken hoe de hond op andere hypoallergene diëten reageert. Maar wil je exact weten waar het probleem zit, dan moet je gewoon de dingen een voor een geven, dan weet je waar hij niet tegen kan. Dit geldt uiteraard ook voor snacks, want die bevatten heel vaak een soort van rundersaus, verreweg de meest gebruikte smaakstof.

Voor voedselallergie maakt het soort voeding verder weinig uit. Vers vlees of brokken, zelfs de goedkoopste supermarktbrokken, een eiwit is een eiwit. En is de hond allergisch voor dat eiwit, dan maakt het niet uit of dat in het duurste vleesproduct of de goedkoopste brok zit. Voor allergie dus, want voor andere redenen is er uiteraard verschil in kwaliteit. "Het kan zijn, je hoort het wel, dat mensen zeggen dat het veel beter ging toen de hond vers vlees kreeg. Maar dat is dan toevallig, blijkbaar zat dat eiwit dan net niet in dat verse vlees".

Een hond met voedselallergie is in principe ook geholpen met alleen het juiste voer. Meer is niet nodig, geen medicijnen of andere zaken. Natuurlijk zal je een hond met een slechte huid en mogelijke infecties wat vaker wassen, maar dat is tegen de symptomen. Heeft een hond heel veel jeuk, zijn er medicijnen die die jeuk gedurende korte tijd kunnen bestrijden. Menselijke medicijnen, de bekende antihistaminica, doen niets bij een hond. "Hooguit lijkt de jeuk minder, omdat antihistaminica vaak versuffen, de hond wordt dus gewoon suffer en krabt daardoor minder vaak. Maar niet omdat het middel de jeuk aanpakt. Honden krijgen geen hooikoorts, en daar werken antihistaminica juist weer."

Zijn er nu rassen die vaker last hebben van voedselallergie? "Voor voedselallergie is dat niet onderzocht, en het is dus gewoon niet bekend. " Bij omgevingsallergenen is dat wel gedaan, Duitse Herders zijn bijvoorbeeld daar heel gevoelig voor. "Maar ook de Labradors en de Franse bullen hebben heel veel last van omgevingsallergenen, die zien we heel vaak met atopische klachten. En die zien we dus heel veel met huidproblemen. Wat 15 jaar geleden de Westie was, is nu de Franse Bul. Een stoer hondje maar wel in handzaam formaat. En juist bij de Franse Bul zijn ze heel moeilijk in het juiste spoor te krijgen, Labradors gaat goed, maar Franse Bullen zijn echt dramatisch."

Dit artikel verscheen eerder in Dogzine, juni/juli 2017